زمانی بود که امکانات امروزی در ارائه خدمات آنلاین وجود نداشت ، نه شبکههای مجازی بود که کانال بزنید و یا اپلیکشنهای موبایلی با سیستمهای اندروید یا ios با تبلیغات محصولات خود و پرداخت واسط آنلاین یا پرداخت دربمنزل از طریق خدماتپستی به فروش برسانید و نه فروشگاههای اینترنتی این امکانات امروزه را داشت که بصورت تکمیلی از مدیریت محتواهای مختلف استفاده نمایید تا سایتی ارزانتر ارائه کرده و از درگاههای اینترنتی جهت پرداخت استفاده نمایید.
خیلی تغییرات صورت پذیرفته تا بتوانید یک فروشگاه آنلاین یا کسبوکار اینترنتی با کمترین مبلغ راهاندازی نمایید. حتی بر روی نام فروش آنلاین و اینترنتی تغییراتی حاصل شد که امروزه به استارتآپ یا کسبوکارهای نوپا و تجارت الکترونیکی معروف است. با توجه به تحول تکنولوژی و مشکلات اقتصادی در جهان بخصوص در ایران ، توجه بیشتری به این کسبوکارها بیش از قبل صورت پذیرفت تا این حد که برای رونق اقتصادی ، فعالیت خود را در اینترنت به صورت سایت و فروشگاههای اینترنتی یا بصورت اپلیکیشنهای موبایلی راهاندازی نمودند. به نظر میرسد سیاستهای اجرایی در این امر بسیار ضعیف و شتابزده است.
شاید نظر خیلی از کارشناسان این حیطه مخالف با این سخن باشند. به چند دلیل میتوان این موضوع را مورد بررسی قرارداد و از سود و ضررهای آن مطلع شد. برای مثال کسبوکارهای سنتی که بصورت فروشگاهها ، مغازهها ، مکانهایی در سطح شهر هستند به دلیل ساخت اپلیکیشنها یا فروشگاههای آنلاین دچار مشکلات مالی زیادی شدهاند و بدلیل نبودن میزان مناسب مشتری برای آن کسبوکارها به شکست انجامیده است. چرا که همان کار قبلا از رونق خوبی برخوردار بود.
با این شرایط بنظر میرسد باید بر روی این موضوع کار شود که چرا باید کسبوکارهای سنتی به اینگونه با مشکلات روبرو شوند. در حالی که نباید این موضوع پیش بیاید که کسبوکار اینترنتی مانعی برای کسبوکارهای سنتی باشد. باید در سیاستهای تغییرات مناسبی اتفاقی بیافتد که حتی ناگاهان در این زمینه هم نتوانند نگرانی و یا تحلیل منفی داشته باشند.
چیزی که حائز اهمیت است منابع مالی کسبوکارهای آنلاین میباشد. همانگونه که کسبوکارهای سنتی نیاز به مبالغ رهن و اجاره مکان و موقعیت مکان ، مبالغی برای خرید اجناس و طراحی دکوراسیون و هزینههای مربوط با آن را دارد دقیقا همین موارد به شکلی دیگر نیازهای یک فروشگاه اینترنتی بصورت سایت یا اپلیکیشن است. خیلی از این کسبوکارها با جذب مالی از طریق تسهیلات دولتی یا خصوصی یا فردی شروع به راهاندازی فروشگاههای اینترنتی مینمایند.
با هزینههای هنگفت تبلیغات خود را در رتبههای اول در بین رقبا قرار میدهند. شاید تا اینجا یک امر طبیعی باشد و مشکلی در آن نیست. ولی بعضی از این کسبوکارهای آنلاین با جذب سرمایهگذرای خارجی یا حتی مدیریت و موسس خارجی در ایران فعالیت میکنند و با تزریق میلیاردها دلار و اجناس بیکیفیت حتی گرانتر از بازار سنتی و تبلیغات جذاب دروغین فروش خود را چندین برابر میکنند. حتی مسئولین بارها نام این فروشگاههای اینترنتی را میبرند و حمایت میکنند و با این رویه هیچ فروشگاهی امکان رقابت ندارد و گاها از گردونه حذف میشوند.
طرحهای تخفیفی که در این فروشگاههای اینترنتی انجام میپذیرد ، تقلید از طرحهای اروپایی و آمریکایی که هیچ سنخیتی با فرهنگ ایرانی ما ندارد و بصورت علنی و حتی به عنوان ابتکارات فروشگاه موردنظر قرار میگیرد.
به غیر از این که تبلیغات عظیمی از طریق نهادها ، سازمانها ، حتی بانکها ، اپراتورها و در متروها برای این فروشگاهها صورت میپذیرد ، در صداوسیما با این همه امکانات به عنوان اسپانسر برنامهها و تبلیغات مداوم از این فروشگاهها استفاده مینمایند. البته درست است صداوسیما با توجه به وضع اقتصادی باید از اینراه برای بقای برنامهها و جذب مخاطب بهره بگیرد ، ولی حتی حمایتی هم نمیکند که فروشگاههای آنلاین و استارتآپهای فعال در این عرصه بتوانند تریبونی حمایتی برای معرفی محصولات داشته باشند و گاها برای تبلیغات در صداوسیما مبالغی سنگین میگیرند.
این درحالی است که اگر سیاستهای صداوسیما به گونهای باشد که فروشگاههای اینترنتی و کسبوکارهای نوپا که مجوز برای فعالیت دارند حتی بدون هزینه تبلیغ نمایند در آینده صداوسیما اسپانسرهای بسیاری برای برنامهها و جذب مخاطب دارد ولی بنظر میرسد راه آسانتر را انتخاب کردند که از فروشگاهها و شرکتهای بزرگ برای خود استفاده مینمایند.
کار به جایی رسیده که خود سازمانهای دولتی هم فروشگاه های اینترنتی یا اپلیکیشن راه اندازی میکنند و هزینه های عظیم نفتی را خرج این فروشگاهها میکنند و با بخش خصوصی هم رقابت میکنند. واقعا چرا به اینگونه نابسامان است؟ مطرح کردن این مطالب صرفا محکوم کردن این تجارت نیست بلکه زمینهای برای استفاده همه از این موقعیت برای اقتصادی درونگرا و مقاومتی دربرابر اقتصاد شکستخورده جهان است که میتوان با استفاده از ظرفیتهای داخلی به پویایی اقتصاد کمک کرد.
از طرفی باید در نظر داشته باشیم تقلید و شبیهسازی تجارت یا کسبوکارهای اینترنتی که به موفقیت رسیدهاند شیوه جذابی نیست و میتوان با کمی ایده و فکر نوع فروش کالا در طراحی ، نوع کالا و سرمایهگذاری درونگرا به طرحهای خوبی رسید.
یادمان نرود که محصولات ایرانی ، اجناس ایرانی و تفکر ایرانی میتواند آینده بهتری را برای ما داشته باشد و باعث گردش مالی مناسب در جامعه و کارآفرینی مستقیم و غیرمستقیم در داخل کشور را رقم بزند.
در روزهای گذشته طرحی از صنف پوشاک برای واحدهایفروش محصولات ایرانی در سطحشهر مطرح شد که هر فروشگاه سنتی بتواند محصولات ایرانی باکیفیت و ارزان عرضه کنند بصورت رایگان تبلیغات در صداوسیما صورت میپذیرد و حتی جوایزی هم به این واحدها داده میشود. امیدوارم این طرح اجرایی شود و حتی در زمینه فروشگاههای اینترنتی و کسبوکارهای آنلاین از طریق متولیان و ساماندهی تجارت الکترونیکی و کسبوکارهای آنلاین صورت پذیرد. در این اینفوگرافیک میتوانید از مزایای استفاده از کسبوکارهای آنلاین و تجارت الکترونیک و مقایسه آنها را مشاهده نمایید.